تاریخچه سازمان حفاظت محیط زیست

در گذشته کوشش دست‌اندرکاران در سال ۱۳۳۵ (قانون شکار، مصوب ۱۳۳۵/۷/۴) منجر به تشکیل دستگاهی مستقل به نام کانون شکار ایران، با هدف حفظ نسل شکار و نظارت بر اجرای مقررات مربوط به آن شد.

تلاش‌های اسکندر فیروز، باعث شد کانون شکار به سازمان شکاربانی و نظارت بر صید بدل شود که نقشی مهم در حفاظت از طبیعت ایران داشت؛ سازمانی که برگزاری کنوانسیون رامسر از دستاوردهای فعالیت‌های آن است. همچنین وی مرداد سال ۱۳۵۶ از ریاست سازمانی که بنیان‌گذار آن بود، کناره‌گیری کرد.

در سال ۱۳۵۰ نام سازمان شکاربانی و نظارت بر صید به سازمان حفاظت محیط زیست و نام شورای‌عالی شکاربانی و نظارت بر صید به شورای‌عالی حفاظت محیط زیست تبدیل شد و امور زیست‌محیطی از جمله پیشگیری از اقدام‌های زیانبار برای تعادل و تناسب محیط زیست نیز به اختیارات قبلی آن افزوده شد.

در سال ۱۳۵۳ پس از برپایی کنفرانس جهانی محیط زیست در استکهلم و با تصویب قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست در ۲۱ ماده، این سازمان از اختیارات قانونی تازه‌ای برخوردار شد (قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست، مصوب ۱۳۵۳/۳/۲۸) و از نظر تشکیلاتی نیز تا اندازه‌ای از ابعاد و کیفیت سازگار با ضرورت‌های برنامه‌های رشد و توسعه برخوردار شد.

 

روسای سازمان حفاظت محیط زیست تا امروز

از بهمن ماه ۱۳۵۰ تا مردادماه ۱۳۵۶ اسکندر فیروز شهروند ایرانی-آمریکایی و نخستین رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ایران در دوره امیرعباس هویدا بود و منوچهر فیلی دومین رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ایران و آخرین رئیس این سازمان از ۱۶ مردادماه ۱۳۵۶ تا روز پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی ایران یعنی ۲۲ بهمن ماه ۱۳۵۷ در دوران پهلوی بود. در روزهای پایانی فعالیت فیلی در سازمان حفاظت محیط زیست انقلاب اسلامی به وقوع پیوست و پس از وقفه‌ای کوتاه عباس سمیعی ریاست سازمان حفاظت محیط زیست را از اسفندماه ۱۳۵۷ تا اول شهریورماه ۱۳۵۸ بر عهده گرفت .

پس از عباس سمیعی نیز تقی ابتکار پدر معصومه ابتکار که سیاست‌مدار و مدرس دانشگاه ایرانی بود. به عنوان چهارمین رئیس سازمان حفاظت محیط زیست بر صندلی مدیریت این سازمان از اول شهریورماه ۱۳۵۸ تا اسفندماه ۱۳۵۹ نشست

همچنین رضا حسین میرزا طاهری از اسفندماه ۱۳۵۹ تا ۱۹ اسفندماه ۱۳۶۳ در اوج جنگ تحمیلی به عنوان پنجمین ریاست سازمان حفاظت محیط زیست دولت اول میرحسین موسوی بود و دارای تحصیلات لیسانس علوم ریاضی است، دارای سابقه بازرس نخست وزیر در دولت شهید رجایی، مدیر کل آموزش و پرورش استان سمنان و رئیس آموزش و پرورش منطقه ۱۵ تهران را نیز در کارنامه خود دارد.

هادی منافی نیز در سالهای اسفندماه ۱۳۵۹ تا ۱۹ اسفندماه ۱۳۶۳ به عنوان ششمین ریاست سازمان حفاظت محیط زیست در دولت دوم میرحسین موسوی و دولت اول و دوم هاشمی رفسنجانی بود.

پس از هادی منافی دختر تقی ابتکار، معصومه ابتکار سیاستمدار اصلاح‌طلب متعصب و روزنامه‌نگار از اول شهریورماه ۱۳۷۶ تا ۱۶ شهریورماه ۱۳۸۴ در دولت‌های هفتم، هشتم و یازدهم به‌ عنوان هفتمین رئیس سازمان حفاظت محیط زیست فعالیت سیاسی خود را رسما آغاز کرد. وی همچنین از اعضای مؤسس جبهه مشارکت ایران اسلامی بود و در دولت دوازدهم نیز سمت معاون امور زنان و خانواده رئیس‌جمهور ایران را برعهده داشت.

پس از اختلاف هایی که از پیش محمود احمدی نژاد در دوران شهرداری تهران با معصومه ابتکار پیدا کرد، وی فاطمه واعظ جوادی برادرزاده آیت الله جوادی آملی را به عنوان هشتمین رئیس سازمان حفاظت محیط زیست منصوب کرد و او از ۱۶ شهریورماه ۱۳۸۴ تا نهم شهریورماه ۱۳۸۸ عهده دار ریاست این سازمان بود.

محمود احمدی نژاد پس از حواشی که در خصوص احتمال انتصاب مجدد فاطمه واعظ جوادی برادرزاده آیت الله جوادی آملی در دولت جدید خود، محمدجواد محمدی زاده را به عنوان نهمین رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ایران منصوب کرد و از نهم شهریورماه ۱۳۸۸ تا ۱۹ شهریورماه ۱۳۹۲ عهده دار ریاست این سازمان بود. وی معاون خدمات شهری شهرداری تهران دز زمان تصدی محمود احمدی نژاد نیز بوده و هم‌اکنون رئیس هیئت‌مدیره شرکت خصوصی پاکرو قشم و نماینده واردات خودرو هیوندای در ایران است.

با روی کار آمدن مجدد دولت اصلاحات معصومه ابتکار به عنوان اولین، تنهاترین و کلیدی ترین فرد این دولت در تمامی مباحث محیط زیست کشور از ۱۹ شهریورماه ۱۳۹۲ تا ۲۲ مردادماه ۱۳۹۶ به عنوان دهمین ریاست سازمان حفاظت محیط زیست عهده دار سکان این سازمان شد.

با توجه به حواشی آخر دولت حسن روحانی نسبت به عملکرد معصومه ابتکار، رئیس دولت دوازدهم عیسی کلانتری برادر کوچکتر موسی کلانتری و وزیر کشاورزی دولت میرحسین موسوی را که یکی از سیاستمداران پر نفوذ ایران و خاورمیانه نیز هست، به عنوان یازدهمین رئیس سازمان حفاظت محیط زیست منصوب کرد.

در دولت سیزدهم با روی کار آمدن دولت مردمی سید ابراهیم رئیسی علی سلاجقه یکی از فعلان مستمر محیط زیست و منابع طبیعی را در ۱۱ مهرماه ۱۴۰۰ به عنوان دوازدهمین رئیس سازمان حفاظت محیط زیست منصوب کرد.

 

لینک گزارش تصویری سفر دوازدهمین رئیس سازمان حفاظت محیط زیست به استان البرز

خبرنگار و عکاس : امیرحسین رحیمی / ۹۵۰۵۱۰۲